«Гістарычны слоўнік беларускай мовы»: от идеи до издания
DOI
10.30842/26583755202219
Полещук Н.В.
«Гістарычны слоўнік беларускай мовы»: от идеи до издания
СИЛЛ, Вып. 5. 2022
,
365–390
Аннотация
Статья посвящена обобщению результатов работы над фундаментальным «Гістарычным слоўнікам беларускай мовы» в 37 выпусках, отражающим лексический состав старобелорусского литературно-письменного языка. Автором рассмотрены наработки в области диахронической лексикографии ученых Института белорусской культуры; описаны этапы подготовки «Гістарычнага слоўніка беларускай мовы» во второй половине ХХ — первые десятилетия ХХI в.; обозначены некоторые перспективные направления научной деятельности, связанные с названным словарем и его картотекой.
Литература
- Будзько І.У. Адлюстраванне лексікі і тэкставых ілюстрацый з перакладаў Францыска Скарыны ў «Гістарычным слоўніку беларускай мовы» (вып. 1–37, Мінск, 1982–2017) // Слово и словарь. Vocabulum et vocabularium: сборник научных материалов. Минск: Четыре четверти, 2017. С. 120–123.
- Булыка А.М. Лексіка выданняў Ф. Скарыны як крыніца гістарычнага слоўніка беларускай мовы // Дыялекталогія і гісторыя беларускай мовы: матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі. Мінск: Право и экономика, 2008. С. 7–11.
- Бюлетэнь, 1927–1928 / Інстытут беларускай культуры. Менск: ІБК, 1928. № 2. 115 с.
- Воўк-Левановіч О.В. Аб прынцыпах і метадах укладання Гістарычнага слоўніка беларускае мовы // Запіскі аддзела гуманітарных навук. Працы класа філалогіі. 1929. Т. 2, кн. 9. С. 1–19.
- Генералова Е.В. Показ лексической системы языка в историческом словаре: достижения и проблемы // Слово и словарь. Vocabulum et vocabularium: сборник научных материалов. Минск: Четыре четверти, 2017. С. 128–135.
- Журавский А.И. Белорусская историческая лексикография // Славянская историческая и этимологическая лексикография (1970–1980): итоги и перспективы: сборник обзоров. М.: ИНИОН, 1986. С. 94–110.
- Журавский А.И. О подготовке словаря старого белорусского языка // Вопросы языкознания. 1963. № 4. С. 142–145.
- Журавский А.И. Словарь старобелорусского языка. Картотека // Восточнославянские языки. Источники для их изучения: сборник статей. М.: Наука, 1973. С. 33–52.
- Жураўскі А.І. Гістарычны слоўнік // Беларуская мова: энцыклапедыя. Мінск: БелЭН, 1994. С. 136–138.
- Жураўскі А.І. Інструкцыя па падрыхтоўцы картатэкі слоўніка старабеларускай мовы XIV–XVIII стст. Мінск: [б/и], 1965. 40 с.
- Жураўскі А.І. Мовазнаўства // Інстытут беларускай культуры. Мінск: Навука і тэхніка, 1993. С. 33–59.
- Жураўскі А. Некаторыя асаблівасці беларускай гістарычнай лексікаграфіі // Pogranicza języków. Pogranicza кultur: studia оfiarowane Elżbiecie Smułkowej. Warszawa: Wydział polonistyki Uniwersitetu Warszawskiego, 2003. S. 81–87.
- Жураўскі А.І. Прынцыпы падрыхтоўкі гістарычнага слоўніка беларускай мовы // Гістарычны слоўнік беларускай мовы: у 37 вып. Вып. 1. А–Биенье / Склад. Т.І. Блізнюк, А.М. Булыка, П.В. Вярхоў [і інш.] / Рэд. А.М. Булыка. Мінск: Навука і тэхніка, 1982. С. 3–44.
- Карский Е.Ф. Что предстоит сделать по белорусскому языку и литературе // Вестник Народного комиссариата просвещения ССРБ. 1921. № 1. С. 25–28.
- Кулеш Г.І. Мова беларускага заканадаўства ХХ стагоддзя: генезіс і эвалюцыя. Мінск: БДУ, 2015. 303 с.
- Малышева И.А. «Словарь русского языка XVIII века» и Реестр лексики русского языка XVIII века // Слово и словарь. Vocabulum et vocabularium: сборник научных материалов. Минск: Четыре четверти, 2017. С. 148–153.
- Некрашэвіч С.М. Сучасны стан вывучэння беларускай мовы // Працы Акадэмічнай канферэнцыі па рэформе беларускага правапісу і азбукі. Мінск, 14–21 лістапада 1926 г. Мінск: Выданне Інстытута беларускай культуры, 1927. С. 48–74.
- Паляшчук Н.В. «Гістарычны слоўнік беларускай мовы»: этапы і вынікі работы // Гістарычны слоўнік беларускай мовы: інфармацыйна-даведачны выпуск / Н.В. Паляшчук [і інш.]. Мінск: Беларуская навука, 2022. 273 с.
- Тарэлка М.У. Фрагмент невядомага беларуска-татарскага рукапісу XVII стагоддзя // Беларуская лінгвістыка. 2015. Вып. 74. С. 36–46.
- Фельде О.В. Типология историко-терминологических словарей русского языка // И.И. Срезневский и история славяно-русской филологии: тенденции в науке, образовании и культуре: материалы Международной научно-практической конференции, посвященной 195-летию со дня рождения академика И.И. Срезневского. Рязань, 2007. С. 156–159.
Сокращения
Источники
ГСБМ — Гістарычны слоўнік беларускай мовы: у 37 вып. / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культ., мовы і літ., Ін-т мовазнаўства / Пад рэд. А. М. Булыкі. Мінск: Беларуская навука, 1982–2017.