Лексиката во делото «За македонцките работи» (1903) од Крсте П. Мисирков
DOI
10.30842/26583755202214
Макариjоска Л.
Лексиката во делото «За македонцките работи» (1903) од Крсте П. Мисирков
СИЛЛ, Вып. 5. 2022
,
242–264
Аннотация
Процесот на стандардизацијата на современиот македонски јазик започнува со делото на Крсте Мисирков. Предмет на нашиот интерес е лексичкиот подбор во јазикот на Мисирков, црковнословенските лексички елементи, навлезени пред сѐ со руско посредство: вход, вражда, вреда, жежда, даже, покрај кои тој употребува и соодветни лексеми од народниот јазик: возглед — поглед, част — дел, исход — излез. Лексичките наслојки опфаќаат подновувања, интернационализми, грцизми од црковно‑религиозната, дипломатската сфера и сл.: филолог, архиепскоп, автономиа, турски заемки како архаизми или како дел од дијалектниот фонд: аскер, милет, есап, мана, ќеф, дијалектна лексика од неговиот роден говор или од централните и западномакедонските говори: запита, клава, нунко. Употребата на синонимите се следи и преку нивниот сооднос на повеќејазичен план.
Литература
- Аргировски М. Грцизмите во македонскиот јазик. Посебни изданија, кн. 29, Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 1998.
- Димитровски Т. За литературната лексика на Мисирков // Зборник Крсте Мисирков, Научен собир посветен на 40-годишнината од смртта. Посебни изданија, кн. 6, Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 1966. С. 161–173.
- Димитровски Т. Интернационалниот речнички слој во јазикот на К.П. Мисирков // Македонски јазик, XVIII. 1967. С. 79–102.
- Димитровски Т. За македонцките работи, Речник. Посебни изданија, кн. 8. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 1974. С. 161–166.
- Димитровски Т. Лексички разлики меѓу јазикот на Мисирков и современиот македонски литературен јазик // Крсте Мисирков и национално-културниот развој на македонскиот народ до ослободувањето. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 1976. С. 43–53.
- Јашар-Настева О. Општествено-политичката терминологија во јазикот на К. П. Мисирков // Крсте П. Мисирков и национално културниот развој на македонскиот народ до ослободувањето, Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 1976. С. 67–77.
- Конески Б. Односот на К. П. Мисирков спрема факторот на традицијата во развитокот на литературниот јазик // Крсте П. Мисирков и национално-културниот развој на македонскиот народ до ослободувањето, Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 1976. С. 89–93.
- Корубин Б. К. Мисирков и прашањето за македонскиот литературен јазик во негово време // Македонски јазик, XXV. 1974. С. 19–30.
- Макаријоска Л. Лексиката во делото на Мисирков од аспект на односот кон традицијата // Мисирков — предизвик за нови проучувања во науката. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 2017. С. 22–38.
- Марков Б. Nomina abstracta во написите од Крсте Мисирков // Македонскиот јазик од Мисирков до денес, Посебни изданија, кн. 24. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 1996. С. 79–93.
- Миовски М. Лексиколошките аспекти на делото „За македонцките работи“, Скопје: Македонска книга. 1988.
- Миовски М. Односот на К.П. Мисирков кон лексичкиот подбор // Македонскиот јазик од Мисирков до денес, Посебни изданија, кн. 24. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 1996. С. 113–118.
- Мисирков П.К. За македонцките работи (преснимен текст на првото издание), Јубилејно издание по повод на стогодишнината од раѓањето на авторот, Посебни изданија, кн. 8. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 1974.
- Пеев К., Поповски А. Дијалектизмите во јазикот на Мисирков // Мисирков — предизвик за нови проучувања во науката. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 2016. С. 7–20.
- Таховски А. Грчки зборови во македонскиот народен говор, Прилог кон етимолошкиот речник на македонскиот јазик, кн. 1, Скопје: Филозофски факултет. 1951.
- Чундева Н. Русизмите во македонскиот јазик (од К. Мисирков до денес) // Македонскиот јазик од Мисирков до денес, Посебни изданија, кн. 24. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“, 1996. С. 119–129.
- Џукески А. Лингвистичката терминологија на Мисирков // Крсте Мисирков и национално-културниот развој на македонскиот народ до ослободувањето. Посебни изданија, кн. 9, Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. 1976. С. 209–217.